Joanna Gut*, Ryszard Malik**
„Spotkania z leśną twórczością”
W dniu 17 maja br. w sali widowiskowej Miejskiego Ośrodka Kultury w Bukownie odbył się II Powiatowy Konkurs Recytatorski zorganizowany przez Nadleśnictwo Olkusz, Zespół Szkół nr 1 w Bukownie oraz MOK w Bukownie. Konkurs odbywał się pod patronatem Polskiego Towarzystwa Leśnego działającego przy Nadleśnictwie Olkusz, Starostwa Powiatowego w Olkuszu, Burmistrza Miasta Bukowno. Patronat medialny objęło czasopismo „Tropami przyrody”. Otwarcia uroczystości dokonała dyrektor MOK w Bukownie – Pani Aneta Nielaba, zachęcając wszystkich uczestników do odwagi w wyrażaniu emocji płynących z twórczości traktującej o lesie.
Na wstępie głos zabrał również Nadleśniczy Nadleśnictwa Olkusz – Romuald Jurzykowski, który podkreślił rolę lasu w kształtowaniu postaw emocjonalnych człowieka. Uświadomił przy tym znaczenie właściwych zachowań w lesie oraz zwrócił uwagę na kruchość życia człowieka, zarysowując jednocześnie współczesną, jakże przy tym mylną, hierarchię wartości. Wskazał na pracę leśników, która jest szczególną misją wypełnianą wobec społeczeństwa. Troska o trwałość oraz istnienie lasów w ich pełnej kolorytu i zmienności szacie jest zadaniem wypełnianym przez leśników. Zadaniem, które należy wykonać sumiennie z myślą o naszych dzieciach i wnukach. W tym procesie LAS zajmuje szczególne miejsce, oddziałując poprzez kolejne wieki i epoki na rozwój społeczności, kształtując postawy patriotyczne, a przenikając także na płaszczyznę życia artystycznego i duchowego.
Tegoroczny konkurs adresowany był do uczniów szkół podstawowych z terenu powiatu olkuskiego. Zgłosiło się kilkanaście szkół; każda szkoła miała 2 przedstawicieli rywalizujących w 2 kategoriach wiekowych (klasy I-III oraz klasy IV-VI). Do Bukowna przybyli reprezentanci szkół podstawowych z Olkusza, Podlipia, Witeradowa, Krzykawki, Poręby Dzierżnej, Zarzecza, Chechła, Ryczówka i Bukowna. Uczestnicy konkursu mieli za zadanie przygotować wybrane fragmenty epickie dotyczące lasu bądź jego mieszkańców. Dodatkowo w starszej kategorii decyzją Jury konkursowego mogła być przeprowadzona dogrywka polegająca na interpretacji wylosowanego fragmentu prozy leśnej.
Uczestników konkursu oceniało Jury w składzie: Bogusława Swoboda – dyrektor Zespołu Przedszkolno-Szkolno-Gimnazjalnego w Podlipiu, Jolanta Nowak – logopeda, Joanna Gut – nauczyciel bibliotekarz, Łukasz Jarosz – poeta i nauczyciel oraz Ryszard Malik – Nadleśnictwo Olkusz. Burzliwe obrady doprowadziły do następującego werdyktu:
· w kategorii klas I-III laureatami zostali:
1) Jagoda Brzozowska (SP nr 6 w Olkuszu)
2) Dominika Boyakchyan (ZS nr 1 w Bukownie)
3) Adrian Grabowski (SP w Porębie Dzierżnej)
Wyróżnienie: Julia Wiśniewska (SP w Zarzeczu)
Aleksandra Wyrostek (SP nr 5 w Olkuszu)
· w kategorii klas IV-VI laureatami zostali:
1) Dominika Zastawnik (SP w Podlipiu)
2) Izabela Olesińska (ZS nr 1 w Bukownie)
3) Marta Tomczyk (SP w Chechle)
Wyróżnienie: Wiktoria Brzozowska (SP nr 6 w Olkuszu)
Marcin Gajewski (SP w Porębie Dzierżnej)
Wszyscy uczestnicy otrzymali pamiątkowe upominki, a opiekunom wręczono podziękowania i płytki DVD „Spotkania z leśną poezją”, które mogą być z powodzeniem wykorzystywane jako materiał dydaktyczny na lekcjach języka polskiego. Płyta została wydana w ubiegłym roku staraniem Nadleśnictwa Olkusz oraz Centrum Kultury w Bolesławiu.
Sala widowiskowa MOK w Bukownie przemieniła się na ten czas w „leśną scenerię”, w której były zarówno drzewa, jak i leśna polana, na której recytowano prozę. Wszystkiemu towarzyszyły odgłosy lasu ze śpiewem ptaków.
Podczas przerwy konkursowej można było skosztować słodkości i wypić herbatę. Urozmaiceniem konkursu był spektakl sceniczny przygotowany przez uczniów Zespołu Szkół nr 1 w Bukownie pod opieką nauczycielek – p. Aleksandry Żuchowskiej i Ewy Boguckiej. Zaprezentowano również fragment płytki DVD „Spotkania z leśną poezją”.
Wspaniałe interpretacje fragmentów prozy wprowadziły wszystkich zgromadzonych w sali w prawdziwie leśny i niepowtarzalny nastrój. Ogromne zaangażowanie dzieci w przygotowanie utworów, a następnie mistrzowska recytacja i bardzo dobra znajomość tekstów stanowiły o wysokim poziomie konkursu.
Swoiste przenikanie się funkcji użytkowych lasu – wynikających z jego gospodarczych zalet – z jego rolą niematerialną jest niezmiernie ważnym elementem rozwoju kultury. Z inspiracji otaczającą przyrodą i lasem powstawały wielkie dzieła.
Rola lasu i przyrody jest w naszej literaturze ogromna. Jest elementem kompozycji, tworzy nastrój, bywa bohaterem dzieła, wyrazicielem odczuć podmiotu lirycznego. Dla wielu polskich prozaików las był bardzo ważnym źródłem inspiracji. Do tego grona zaliczyć można m.in. Stefana Żeromskiego, Władysława Reymonta, Ignacego Kraszewskiego, Adolfa Dygasińskiego czy też Juliana Ejsmonda. Wszyscy oni w swoich utworach podkreślali istotną rolę lasu w codziennym rytmie życia społecznego.
W różnych okresach literackich las pełnił różne funkcje. W literaturze przedstawiany jest jako miejsce zbrodni, ale i schronienia, jako symbol potęgi natury, jako puszcza – królestwo zwierząt, jako miejsce święte przechowujące wartości patriotyczne. Las żył i żyje własnym życiem, ma swój określony rytm i nadal zaskakuje człowieka.
Las i literacka twórczość stały się w tym dniu symbolami piękna i wrażliwości młodych ludzi, pobudzały do refleksji i zadumy nad pięknem otaczającego nas świata – pięknem zaklętym w słowie, gdzie zielony szum lasu zostaje zamieniony w głoski.
„Z rzeczy świata tego zostaną tylko dwie./ Dwie tylko: poezja i dobroć… i więcej nic…”. Do słów poety Cypriana Kamila Norwida można z powodzeniem w tym przypadku dodać, iż także utwory epickie niosące wielki ładunek emocjonalny, gwarantują swoją nieśmiertelność.
Zmieniają się czasy, ludzie odchodzą, ale słowo zapisane w utworach trwa i pomimo zmiennych kolei losu jest często wymownym świadkiem tego co trudne do wypowiedzenia lub nazwania. Mamy nadzieję, iż idea konkursów recytatorskich przetrwa i będzie się cieszyła coraz większym zainteresowaniem.
Pozostaje nam przekonanie, że to poezja i dobroć są wieczne. Dobroć dla ludzi, dobroć dla lasów. Dobroć nasza pozostanie uosobiona w pięknym, zdrowym, czystym lesie i w literaturze, która tu, w Bukownie, miała szczególną wymowę.
Niech szum bukowych lasów i pachnących żywicą sosen będzie zachętą dla młodych ludzi do kontemplowania piękna otaczającego nas świata – piękna zapisanego na kartach naszej literatury.
Do zobaczenia za rok na kolejnych „Spotkaniach z leśną twórczością” !
*Joanna Gut – nauczyciel z ZS nr 1 w Bukownie
**Ryszard Malik – specjalista służby leśnej w Nadleśnictwie Olkusz
